Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Κυριακή 8 Οκτωβρίου 2017

Εν μέρει Σχολιασμός της σύμβασης δανείου σε ελβετικά φράγκα μετά την εκδίκαση της έφεσης κατά της πρωτόδικης 334/2016 απόφασης του ΠΠρωτΑθην.

     
Μετά το εξαίρετο άρθρο του πολύ καλού φίλου μου και συνεργάτη Μάριου Μαρινάκου σχετικά με τις σχέψεις του για τα δάνεια σε ελβετικά φράγκα, ήρθε και η σειρά μου να σας εκθέσω μερικά πράγματα.
     
Προστασία δόσης
       Επειδή ασχολήθηκα πολλές ώρες με το κεφάλαιο προστασία δόσης, ιδού κάποιες από τις σκέψεις που έκανα κατά την διάρκεια αντίκρουσης συγκεκριμένου λόγου εφέσεως της τράπεζας. Για την ακρίβεια η Τράπεζα, φαινομενικά και υποτίθεται για να μετριάσει τις συνέπειες που ενδεχομένως να επερχόταν κατά την διάρκεια λειτουργίας της σύμβασης στους καταναλωτές, εφηύρε το πρόγραμμα της προστασίας δόσης απο τις διακυμάνσεις του ελβετικού φράγκου σε σχέση με το ευρώ για τα πρώτα 3 έτη της σύμβασης. Όμως ενώ όπως όλοι οι γνωρίζοντες βασικά πράγματα της νομικής επιστήμης γνωρίζουν πως τοκοχρεολυτικό δάνειο είναι αυτό που περιλαμβάνει μέρος του κεφαλαίου και τόκο, εντούτοις το πρόγραμμα προστασίας δόσης, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της τράπεζας καλύπτει μόνο την μηνιαία δόση και ουχί το άληκτο κεφάλαιο.
 

       Έτσι όμως καταστρατηγείται η καθοδηγητικής λειτουργίας έννοια του τοκοχρεολυτικού δανείου στο μέτρο που το άληκτο κεφάλαιο αποτελείται από την πρόσθεση των εναπομεινουσών μηνιαίων δόσεων και επομένως αφού είναι προστατευμένες οι μηνιαίες δόσεις, τότε για ποιο λόγο να μην είναι προστατευμένο και το άληκτο κεφάλαιο.!!!
 

        β. Συμφώνησε τόσο την ανανέωση της προστασίας δόσης, όσο και την οποτεδήποτε ενεργοποίηση της προστασίας δόσης προφορικά και όχι εγγράφως, συμφωνίες που προκύπτουν από έγγραφα της τράπεζας στους δανειολήπτες. Επομένως και επειδή στα πλαίσια της συλλογικής αγωγής ο κάθε ΓΟΣ ελέγχεται in abstracto και δη ως προς την αφηρημένη επικινδυνότητά του, σαφώς και οι εν λόγω προφορικές συμφωνίες είναι καθόλα αδιαφανείς στο μέτρο που ουδόλως προκύπτουν οι όροι και οι προυποθέσεις της ανανέωσης της προστασίας δόσης, το κόστος της ανανέωσης, η περίοδος της ανανέωσης και φυσικά η ισοτιμία της ανανέωσης της προστασίας και δη εάν κατά την ανανέωση ισχύσει η ισοτιμία της ημέρας εκταμίευσης του δανείου είτε η ισοτιμία της ημέρας ανανέωσης της προστασίας.
          Επομένως σαφώς και υφίσταται ο αφηρημένος κίνδυνος ισοσκελισμού του επιτοκιακού κόστους ενός δανείου σε ελβετικά με ένα δάνειο σε ευρώ, στο μέτρο που η τράπεζα μπορεί μονομερώς να αυξήσει σε δυσθεώρητα επίπεδα το κόστος προστασίας της μηνιαίας δόσης μέσω της προσαύξησης του επιτοκίου της, παρά τις διαφημίσεις προώθησης των εν λόγω δανείων ως δάνεια "και ευκαιρία και προστασία". Αυτό το αναφέρω, δοθέντος ότι το κόστος της προστασίας δόσης για τα πρώτα 3 έτη των δανείων σε ελβετικά φράγκα ήτο η προσαύξηση στο επιτόκιο της τάξης σε άλλους μεν δανειολήπτες 0,15%, σε άλλους δε 0,20%.


      γ. Επέβαλε την προστασία δόσης ακόμη και στο +5% απο την ισοτιμία εκταμίευσης του δανείου. Τί σημαίνει αυτό ; Η τράπεζα εκτός του -5%, κατά παράδοξο τρόπο με τον ίδιο προδιατυπομένο όρο καθόρισε την προστασία της μηνιαίας δόσης ΚΑΙ στο +5% από την ισοτιμία εκταμίευσης του δανείου. Πράγματι το -5%, ως αρνητικό ποσοστό διακύμανσης από την ισοτιμία εκταμίευσης μπορεί να δικαιολογηθεί στο μέτρο που αν η ισοτιμία διακυμανθεί σε μεγαλύτερο ποσοστό από το -5% , η ζημία του πελάτη θα περιορισθεί στο εν λόγω ποσοστό. Αντιθέτως, αν ισοτιμία του €/CHF διακυμανθεί ευμενώς για τον δανειολήπτη σε σχέση με την ισοτιμία εκταμίευσης του δανείου, τότε ουδόλως υφίσταται εύλογη αιτία να προστατευθεί ο δανειολήπτης από το δικό του όφελος.

        Εν προκειμένω ας δούμε ένα παράδειγμα. Ας υποθέσουμε ότι κατά την εκταμίευση η ισοτιμία βάσης ήτο αυτή του 1€/1,650 CHF και επομένως ο δανειολήπτης προκειμένου να πληρώσει μία δόση 1.650,00 CHF, έπρεπε να καταβάλλει στην εκκαλούσα 1.000€ προκειμένου να αγοράσει τα 1.650,00 ελβετικά φράγκα. Όμως, σε περίπτωση που κατά την διάρκεια ισχύος της προστασίας δόσης η ισοτιμία €/ CHF θεωρητικά λ.χ διακυμαινόταν ευμενώς για τους δανειολήπτες από το 1€/1,650 CHF στο 1€/1,900 CHF, ο δανειολήπτης άνευ ευλόγου αιτίας, αντί να καλείται να καταβάλλει στην εκκαλούσα για την ίδια δόση (1.650 ελβετικά φράγκα) το ποσό των 868,00€ για να αγοράσει τα 1.650,00 ελβετικά φράγκα, υποχρεωτικά λόγω του περιορισμού του οφέλους του (μέχρι +5% από την ισοτιμία βάσης) θα πρέπει να καταβάλει 952,00€ για να τα αγοράσει.
 

       Δεν είναι υπερβολή να ειπωθεί, ότι με τον εν λόγω ΓΟΣ καταλύεται η έννοια της προστασία τόσο ετυμολογικά όσο και σε όλη την συναλλακτική της διάσταση.

      Ας πάρουμε την ερμηνεία της λέξης προστασία. Προστασία είναι ο τρόπος ή το μέσο με τον οποίο αποφεύγεται κάτι δυσάρεστο ή επικίνδυνο. Π.χ η χρήση του αντηλιακού προστατεύει το δέρμα από ενδεχόμενα ηλιακά εγκαύματα που είναι άκρως επικίνδυνα για το μέγιστο αγαθό της σωματικής υγείας μας. Επομένως η χρήση της προστασίας της μηνιαίας δόσης μπορεί να ερμηνευτεί αναλόγως μόνο σε σχέση με την ενδεχόμενη δυσμενή εξέλιξη της συναλλαγματικής ισοτιμίας σε σχέση με την καθορισθείσα ισοτιμία βάσης (ισοτιμία εκταμίευσης) και ουχί σε σχέση με την ευμενή εξέλιξη της συναλλαγματικής ισοτιμίας στο μέτρο που δεν μπορεί να εννοηθεί ως μέσο-τρόπος με τον οποίο να αποφεύγεται κάτι ωφέλιμο και προσοδοφόρο.
        Σημειωθείτω πως η έλλειψη ΕΥΛΟΓΗΣ ΑΙΤΙΑΣ καθορισμού μία τέτοιας συμβατικής πρόβλεχης έγκειται στο γεγονός πως σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της τράπεζας, ο δανειολήπτης απλά πρέπει να καταβάλει κάθε φορά ένα ποσό εγχώριων νομισματικών μονάδων (€) προκειμένου να αγοράσει την συγκεκριμένη ποσότητα ελβετικών φράγκων. Επομένως τί την ενδιαφέρει την τράπεζα αν δανειολήπτης πληρώσει 500, 600 η 1000 ευρώ, τι στιγμή που καθ' ομολογία της αυτό που την ενδιαφέρεί είναι να αγοράσει την συγκεκριμένη ποσότητα ελβετικών φράγκων που αντιστοιχεί στην μηνιαία δόση εκάστου δανείου;;.
        Και όμως αγαπητοί δανειολήπτες, ασφαλώς και την ενδιαφέρει στο μέτρο που η τράπεζα το μόνο που προσδοκά να λαβαίνει από τους δανειολήπτες είναι Ευρώ (€) και ουδόλως ελβετικά φράγκα. Ο αληθής χαρακτηρισμός του δανείου είναι αυτός του χορηγηθέντος δανείου σε ευρώ με "ρήτρα αξίας ελβετικών φράγκων".

      δ. Δεν είναι υπερβολή να ειπωθεί πως ο όρος περί 3τους προστασίας της μηνιαίας δόσης είναι άκυρος στο μέτρο που φαλκιδεύει τα θεμελιώδη δικαιώματα του καταναλωτή για αποτελεσματική προστασία του απο τον συναλλαγματικό κίνδυνο για όλη τη συμβατική διάρκεια. Πράγματι στο μέτρο που η τράπεζα δια μέσου προδιατυπωμένου ΓΟΣ ανέλαβε την υποχρέωση να τον προστατέψει και από την στιγμή που προέκυψε εγγράφως που αυτοβούλως η ίδια ουδόλως ανέφερε στους καταναλωτές την δυνατότητα καθώς και έτερες τεχνικές κάλυψης του συναλλαγματικού κινδύνου και το κόστος αυτών, ο εν λόγω ΓΟΣ αντιτίθεται είναι άκυρος ως λογιζόμενη παραίτηση από τις ανειληφθείσες συμβατικές υποχρεώσεις της.
      Στον αντίποδα βέβαια σύμφωνα με την επιχειρηματολογία της τράπεζας, ουδόλως υφίστατο κατά τον χρόνο κατάρτισης των εν λόγω συμβάσεων σε ελβετικά φράγκα οικονομικά ανεκτό για τους δανειολήπτες πρόγραμμα προστασίας που να καλύπτει τόσο για τις μηνιαίες δόσεις όσο και για το άληκτο κεφάλαιο, δοθέντος ότι σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της αυτό θα επιβάρυνε το επιτόκιο με ένα ποσοστό της τάξης του 30% και έτσι το εν λόγω προιόν δεν θα ήτο ελκυστικό.
        Επομένως συνομολογήθηκε από την τράπεζα πως η τελευταία αυτοβούλως δεν ανέφερε στους δανειολήπτες το φερόμενο ποσοστό επιβάρυνσης του επιτοκίου τους ως ΣΥΝΟΛΙΚΗ και αποτελεσματική προστασία τους απο τον συναλλαγματικό κίνδυνο και εισήγαγε ως μόνη προστασία απο αυτόν το 3ετες πρόγραμμα προστασίας δόσης σε συμβάσεις ΒΕΒΑΙΑ 20,30 και 40 ετών. 

        Τοιουτοτρόπως όμως, αφενός μεν παραιτήθηκε από την ανειλημμένη συμβατικά υποχρέωσή της να προστατέψει αποτελεσματικά τους δανειολήπτες από τον συναλλαγματικό κίνδυνο διαψεύδοντας τις δικαιολογημένες προσδοκίες τους περί τούτου, αφετέρου δε φαλκίδευσε το δικαίωμά τους να προστατευούν αποτελεσματικά από τον συναλλαγματικό κίνδυνο, πράγμα που θα μπορούσε να συμβεί μόνο κατά την εκταμίευση του δανείου και όχι μεταγενέστερα. Επομένως δια των ειρημένων ενεργειών της η τράπεζα δημιούργησε στους δανειολήπτες τεράστιο γνωσιολογικό έλλειμα,έλλειμμα εναλλακτικών λύσεων, μη εμφανή συγκρίσιμα μεγέθη με άλλα στεγαστικά σε EURO προιόντα και εν τέλει οδήγησε τους δανειολήπτες να λάβουν την απόφαση σύναψης των επίδικων συμβάσεων που σε διαφορετική περίπτωση ουδόλως θα λάβαιναν.
        Διότι το νόημα αυτής της υπόθεσης είναι το εξής : Η δικαιοπρακτική αυτοδιάθεση των καταναλωτών, δηλαδή η ελευθερία τους να επιλέξουν το στεγαστικό προιόν που ταιριάζει στο οικονομικό προφίλ τους, ουδόλως θα πρέπει να καταργείται μέσω αδιαφανών θεμελιωδών μεγεθών της σύμβασης. Άλλωστε αυτό είναι και το νόημα μίας όλως διαφανούς σύμβασης. Δηλαδή μέσω απόλυτα διαφανών, ιδίως ως προς τις δυσμενείς οικονομικές συνέπειες και επιβαρύνσεις, όρων να παρέχεται στους καταναλωτές το απαραίτητο επίπεδο πληροφόρησης για το σύνολο των δικαιωμάτων και υποχρεώσεών τους που απορρέουν από την σύμβαση έτσι ώστε τελικώς αυτοί να είναι απολύτως υπεύθυνοι για την συμβατική επιλογή τους! Αυτό θα έπρεπε να είναι και ο κανόνας και η επέμβαση του δικαστή σε ένα συμβατικό οικοδόμημα κανονικά θα έπρεπε να είναι η εξαίρεση.
          Διαφορετικά, η επέμβαση του εφαρμοστή του δικαίου σε μία αδιαφανή σύμβαση καθίσταται όλως επιτακτική. Με την δική του συμβολή μπορεί να αποκατασταθεί η διαταραχθείσα συμβατική δικαιοσύνη δια της αντικατάστασης της τυπικής ισορροπίας που ήθελε να καταστήσει μία προδιατυπωμένη σύμβαση με μία ουσιαστική ισορροπία ικανή να εξισσοροπήσει τα δικαιώματα, τις υποχρεώσεις και τους κινδύνους που εμπεριέχονται σε ένα συμβατικό οικοδόμημα.
Εν αναμονή λοιπόν της εφετειακής απόφασης και καλή μας επιτυχία!.

Αντώνης Πράτας

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου